Finansman gider kısıtlamasına ilişkin 3490 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı 4.02.2021 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Uygulamanın amacı, İşletmelerin faaliyetini borçlanma yerine öz kaynakları ile finanse etmelerini teşvik etmektir. Bu uygulama için Gelir Vergisi Kanunu’nun “Gider Kabul Edilmeyen Ödemelerle” ilgili 41 inci maddesinde ve Kurumlar Vergisi Kanununun, “Kabul edilmeyen indirimler” başlıklı 11 inci maddesinde düzenlemeler yapılmıştı. Bu defa yayımlanan Karar ile finansman kısıtlaması fiilen uygulamaya geçirilmiştir.
Buna göre, 1/1/2021 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme döneminde ve sonrasında (gelir ve ) kurumlar vergisi mükellefleri açısından geçerli olacak uygulamanın esasları şöyledir:
- Bir dönem içerisinde kullanılan yabancı kaynakları toplamı öz kaynaklarını aşan işletmelerde, – yatırımın maliyetine eklenenler hariç – öz kaynağı aşan kısma ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kur farkı adı altındaki ödemeler yabancı finans kaynağı ile ilgili gider sayılacaktır. Katılım bankalarına ödenen kar payları da kullanılan kaynağın neması olarak değerlendirilecek ve finansman gideri olarak sınırlandırmaya tabi olacaktır.
- Finansman gideri olarak değerlendirilen harcamaların tamamı değil, sadece öz kaynak toplamını aşan kısmına ait gider paylarının %10’unun gider olarak indirilmesi kabul edilmeyecektir. indirim konusu yapılamayacaktır.
- Her hangi bir yatırımın finansmanı amacıyla alınan krediler veya yapılan borçlanmalar için ödenen nemalar kısmen ya da tamamen yatırımın maliyetine ekleneceği için öz kaynağı aşan kısmın hesabında, yatırımın maliyetine eklenen faiz, komisyon vade yada kur farklarını ait olduğu borçlanmalar yabancı kaynak hesabında toplama dahil edilmeyecektir.
- Anlatılan bu hususları örneklerle açıklayacak olursak:
a) Öz kaynakları toplamı (bu toplam pasif tablosundaki “öz kaynaklar” bölümünün toplamı olarak alınabilir. ) 10 Milyon TL olan bir şirketin, 2021 yılında kullandığı çeşitli krediler veya yabancı finansman kaynakları toplamı 15 milyon TL olsun. 2021 yılı sonu itibariyle bu borçlanmalarla ilgili olarak 3 milyon TL faiz ve vade farkı ödenmiştir. Ancak, 15 Milyon TL tutarındaki yabancı kaynağın 5 milyon TL tutarındaki kısmı bir yatırımın finansmanı için alınmıştır.
b) Bu durumda;
- Yabancı kaynağın 5 milyon TL tutarındaki kısmı yabancı finansman toplamına dahil edilmeyeceği için mukayese edilecek toplam yabancı kaynak miktarı 10 milyon TL olacaktır.
- Öz kaynaklar tutarı da 10 milyon TL olduğu için yıl içinde ödenen faiz, komisyon, vade veya kur farkı, katılım payı vs. gibi finansman giderleri için her hangi bir kısıtlama söz konusu olmayacaktır.
c) Şirketin 2021 yılı Yabancı kaynak toplamı olan 15 milyon TL’nın yatırımların finansmanı için temin edilen tutarının sadece 2 milyon TL olduğu ve buna ilişkin giderlerin maliyete atıldığı bir durumda ise öz kaynak-yabancı kaynak net farkı 3 milyon TL olacaktır.
Bu durumda;
- Öz kaynağı aşan yabancı kaynak tutarı (10 milyon TL – 13 Milyon TL) = 3 milyon TL olacaktır.
- Ödenen finansman giderleri toplamı 3 milyon TL olarak hesaplanmıştır. Bu tutar, aslında 13 milyon TL tutarındaki yabancı kaynağa aittir. Dolayısıyla, – eğer kolayca ayrıştırma yapılamıyorsa- toplam finansman giderinin bir milyon TL içindeki payı bulunur. Bu tutar (3 milyon / 13 milyon =) 230.770 TL dir. Bu finansman giderinin tamamı KKEG ya da indirilemeyecek gider değildir.
- Gider sınırlandırması yabancı kaynağın öz kaynağı aşan kısmıyla ilgili olacaktır. Bu nedenle önce, öz kaynağı aşan kısma ait finansman gideri payı hesaplanır. Örneğe göre bu tutar, ( 3X 230.770 TL = ) 692.310.- TL olarak bulunacaktır. Şu halde öz kaynağı aşan 3 milyon TL tutarındaki yabancı kaynak farkı için finansman gideri payı 692.310.- TL kabul edilecektir.
- Ancak, kısıtlama sadece öz kaynağı aşan yabancı kaynak farkına ait finansman gider payının tamamına değil, %10’luk kısmına ait olduğundan, 2021 yılında finansman gideri olarak kabul edilmeyecek ve matrahtan indirim konusu yapılamayacak tutar (692.310 X %10 =) 69.231.-TL olacaktır.
d) Üzerinde durulması gereken özel durumlar;
- Ortakların veya grup şirketlerinden yapılan borçlanmalar da yabancı kaynak olarak dikkate alınacaktır. Ancak bu kaynaklar için her hangi bir faiz, komisyon veya fark ödemesi yapılmadığı sürece, bu borçlar için finansman gideri kısıtlaması da söz konusu olmayacaktır.
- Ortak veya ilişkili kişilerden sağlanan maddi yabancı kaynak ortak veya ilişkili kişilerden yapılan borçlanmalarda finansman hizmeti sayılarak faiz hesaplanıp KDV uygulanmış ve ödenmiş ise bu Kanunen kabul edilmeyen kısma ilişkin KDV’lerin indirimden çıkartılması/düzeltilmesi gerekli değildir.
- Genel uygulamada, banka EFT veya havaleleri, sözleşme veya teminat masrafları, damga vergileri, harçlar, BSMV’ler gibi yabancı kaynak temini ile ilişkisi olmayan harcamalar da “finansman giderleri “ olarak muhasebeleştirilmektedir. Bu tür harcamaların finansman gider kısıtlaması ile ilişkisi yoktur. Ancak, kredi temini için yapılan masraflar kısıtlama kapsamında olacaktır. Bu nedenle, artık “Finansman giderleri” hesabında gerçek yabancı kaynak temin giderleri ile diğer giderlerin alt ayrımlarda izlenmesi uygun olacaktır.
- Geçici vergi dönemlerinde, o periyod içerisinde oluşan finansman giderleri için de kısıtlama uygulaması yapılacağı düşünülmektedir.
- Önemli olan husus, yapılan masraf kaydının yabancı kaynak temini ile ilişkili olmasıdır. O nedenle, yıl aşan kredilerde yıl sonunda tahakkuk ettirilen kredi faiz ödemeleri ve BSMV tutarları o yılla ilgilendirilerek finansman gideri olarak yazılmışsa, Bu harcamalar kısıtlama kapsamında dikkate alınacaktır.
- Leasing, faktöring ve finansman şirketleri ile bankaların kendileri finansman kısıtlaması uygulamasına tabi değildir. Ancak, diğer mükelleflerce bu kurumlardan sağlanan krediler yabancı kaynak tutarının hesabında dikkate alınacaktır. Bankalardan veya finansman şirketlerinden sağlanan kaynaklar yatırımın finansmanında kullanıldığı takdirde bu kaynaklar için yapılan ve yatırımın maliyetine eklenen finansman giderleri kısıtlama kapsamında olmayacaktır.
- Düzenlemeyle ilgili bir tebliğin hazırlanmakta olduğu bilgisi alınmıştır.
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
