Bu Yazıda e irsaliye İle ilgili , E-İrsaliyede Belge Düzeni, Uygulamaya Kayıtlı Olmayanlara Düzenlenecek E-İrsaliyelerde Dikkat Edilecek Hususlar,E-İrsaliye Uygulamasında Yer Alması Gereken Bilgiler,E-İrsaliye Belgesi Üzerindeki Tarihlerin Kullanımı ,Kağıt İrsaliye Düzenlenebilecek Durumlar,İrsaliye Yanıtı,E-İrsaliye Düzenlenme Süresi,E-İrsaliye Belgesinin İptali Hakkında biligi edinebilirsiniz.
E-İrsaliyede Belge Düzeni
e-İrsaliye belgesi, mal hareketlerinin elektronik ortamda düzenli bir şekilde izlenebilmesi amacıyla; 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 230 uncu maddesinin birinci fıkrasının beşinci bendine göre hali hazırda kağıt ortamda düzenlenmekte olan “sevk irsaliyesi”nin, elektronik belge olarak düzenlenmiş halidir. Bu kapsamda, sevki yapılan mallar için mezkur kanunda açıklanan haller ve süreler dahilinde e-İrsaliye belgesinin düzenlenmiş olması gerekmektedir.
Şöyle ki, belirlenen istisnai durumlar haricinde, malın fiili sevkinden önce e-İrsaliyenin düzenlenmiş ve başarılı bir şekilde Başkanlık sistemlerine gönderilmiş olması gerekmektedir. Bu hususta dikkat edilmesi gereken tarih/zaman e-İrsaliye belge tarihi değil, e-İrsaliye üzerinde belirtilen fiili sevk tarih/zamanıdır.
Uygulamaya Kayıtlı Olmayanlara Düzenlenecek E-İrsaliyelerde Dikkat Edilecek Hususlar
e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı mükelleflerce mal sevkleri için uygulamaya başladıkların ayın sonundan itibaren tüm müşterilerine e-İrsaliye düzenlenmesi zorunludur. Bu kapsamda alıcısının malın sevki sırasında bilinmediği durumlarda, matbu sevk irsaliyesinde olduğu gibi, muhtelif müşteriler adına olmak üzere “Muhtelif Müşteriler” tipinde e-İrsaliye düzenlenecek olup, VKN/TCKN alanına 5555555555 yazılmak, Ad-Soyad/unvan bölümüne “muhtelif müşteriler” yazılmak suretiyle e-İrsaliye düzenlenecektir. Ayrıca malın alıcısının biliniyor olmasıyla birlikte, alıcının e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmadığı durumda da matbu kağıt sevk irsaliyesi yerine elektronik ortamda e-İrsaliye düzenlenecektir. Söz konusu e-İrsaliye doğrudan alıcının bilgilerine göre düzenlenecektir. Bu hallerde düzenlenen e-İrsaliyeler, kullanılan yöntem ya da özel entegratörün sunmuş olduğu sistem dahilinde “3900892152” VKN’li “Gelir İdaresi Başkanlığı e-İrsaliye Sanal Alıcı”sına gönderilecektir. Söz konusu alıcısının e-İrsaliye sistemine kayıtlı olmadığı durumlarda düzenlenen e-İrsaliyeler alıcısına sistem içinden iletilmeyecek olup, düzenleyicisi tarafından diğer elektronik ortamlar vasıtasıyla ya da kağıt çıktı verilmek suretiyle teslim edilecektir.
E-İrsaliye Uygulamasında Yer Alması Gereken Bilgiler
e-İrsaliye’de aşağıda yer alan bilgilerin bulunması zorunludur:
a) e-İrsaliyenin düzenlenme tarihi ve belge numarası.
b) e-İrsaliyeyi düzenleyenin adı/soyadı, ticaret unvanı, adresi, vergi dairesi ve vergi kimlik numarası.
c) Müşterinin adı/soyadı, ticaret unvanı, varsa vergi dairesi ve vergi kimlik numarası, işyeri adresi ve farklı ise teslimat adresi.
ç) Taşınan malın nevi, miktarı.
d) Fiili sevk tarihi ile saat ve dakika olarak fiili sevk zamanı.
e) Malı taşıyan aracın plaka ve şoför (ad-soyad/TCKN) bilgileri ya da taşımayı yapan kargo lojistik firmasının bilgileri (TCKN-VKN/Ad-Soyad)
e) Başkanlık sistemlerinden elektronik ortamda sorgulanması, doğrulanması ve görüntülenmesine imkân vermek üzere, Başkanlık tarafından bilgi içeriği belirlenen karekod veya barkod (Başkanlık tarafından ebelge.gib.gov.tr adresinden yapılan duyuruda belirtilecek tarihten itibaren).
f) e-İrsaliye Teknik Kılavuzlarında belirlenen diğer bilgiler Başkanlık, ihtiyaç duyulması halinde söz konusu bilgilere ilave bilgilerin de e-İrsaliyede bulunmasını mükelleflere gerekli duyuruları ebelge.gib.gov.tr adresinde yaparak isteyebilir. Mükellefler e-İrsaliye üzerindeki zorunlu bilgilere ilave olarak ihtiyaçları doğrultusunda farklı bilgilere de yer verebilir. Ayrıca 509 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin VIII. Diğer hususlar başlıklı bölümünde; “Başkanlık, gerekli hazırlıklar yapılması için en az 3 ay süre vermek suretiyle, format ve standardı belirlenen ve ebelge.gib.gov.tr adresinde yayımlanan, mal ve hizmetlerin sınıflandırma veya tanımlanmasına ilişkin standart birim veya kodların bu Tebliğde belirtilen e-Belgelerde yer almasına ilişkin olarak zorunluluk getirmeye, bu zorunluluğu sektör, mal veya hizmet grupları itibarıyla ya da mükellefiyet türleri dikkate alınmak suretiyle, farklı usul, esas ve süreler dâhilinde belirlemeye ve bunları ebelge.gib.gov.tr adresinde muhataplarına duyurmaya yetkilidir.” açıklamasına yer verilmiş olup, bu çerçevede e-Belgelerde mal ve hizmetlerin sınıflama ve tanımlamasına yönelik kodlara yer verilmesi zorunluluğu getirildiği durumda söz konusu kodların e-İrsaliye belgesinde de yer alması gerektiği tabiidir.
E-İrsaliye Belgesi Üzerindeki Tarihlerin Kullanımı
e-İrsaliye belgesi üzerinde irsaliyenin düzenlenme tarih ve zamanının yanında fiili sevk tarih ve zamanına da yer verilmesi zorunludur. Fiili sevk tarihi/zamanı düzenleneme zamanı ile aynı olabileceği gibi, daha ileri ki bir tarih/zaman olabilir. Bununla birlikte fiili sevk zamanı, GİB tarafınan yayımlanan kılavuzda açıklanan istisnai haller dışında, düzenleme zamanından önceki bir tarih/zaman olamaz.
Kağıt İrsaliye Düzenlenebilecek Durumlar
e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı mükelleflerin düzenleyecekleri tüm sevk irsaliyelerinin e-İrsaliye olarak düzenlenmesi, uygulamaya kayıtlı mükelleflerden alınan mallar karşılığında düzenlenecek irsaliyelerin de yine e-İrsaliye olarak alınması zorunludur. Ancak bununla birlikte sadece 509 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile açıklanan hallerde (elektronik belgelerin kağıt ortamda düzenlenebileceği haller, 509 SN VUK GT. V.7. bölümde açıklanmıştır) matbu sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve alınması da mümkün bulunmakta olup, bu durumun süreklilik arz etmemesi gerekmektedir. Ayrıca mezkûr Tebliğde açıklanan bu durumun gerektiğinde mükellef tarafından tevsik edilmesi gerektiği tabiidir. Bu tür durumlarda matbu sevk irsaliyesi düzenlenerek sevkiyat işlemlerine başlanabilecektir.
İrsaliye Yanıtı
e-İrsaliye uygulamasında aynı e-Faturada olan “uygulama yanıtı” gibi işleyen “irsaliye yanıtı” belgesi de mevcuttur. Söz konusu irsaliye yanıtı ile e-İrsaliye üzerinde yazan fiili sevk tarihinden itibaren 7 gün içinde e-İrsaliye muhteviyatı malların tamamı kabul yanıtı ile kabul edilebilir ya da kısmi kabul yanıtı ile bir kısım mallar kabul edilebilir bir kısmı ise reddedilebilir Ancak kabul edilmeyen mallarla ilgili olarak, malın satıcısına ya da farklı bir alıcıya sevk edilmesi durumundan, malı taşıyan ya da taşıttıran tarafından yeni bir sevk irsaliyesi (uygulamaya kayıtlı olanlar tarafından e-İrsaliye) düzenlenmesi gerekmektedir. e-İrsaliye RED yanıtı ile belgenin tamamı da reddedilebilir. Ancak bu durum sadece fiili sevkten önce ve mal muhteviyatının ya da alıcının hatalı olması halinde mümkündür. Bu durum ve süreler dışında yapılan redler hükümsüzdür. Uygulama kapsamında irsaliye yanıtı belgesinin düzenlenmesi bir zorunluluk olmayıp sadece mükelleflerimize sunulan bir imkan niteliğindedir.
E-İrsaliye Düzenlenme Süresi
e-İrsaliye belgesinin malın fiili sevk zamanından önce düzenlenmesi ve Başkanlık Sistemlerine iletilmesi zorunludur.
E-İrsaliye Belgesinin İptali
e-İrsaliye belgesinin iptali söz konusu değildir. Bununla birlikte malın fiili sevkinden önce, malın muhteviyatının ya da alıcının hatalı olduğunun tespiti durumunda, alıcı tarafından e-İrsaliye muhteviyatının tamamına “irsaliye yanıtı” ile “red” yanıtı verilebilir.
e-irsaliye ile ilgili küçük bir açıklama;
e-İrsaliye uygulaması, mal hareketlerinin elektronik ortamda düzenli bir şekilde izlenebilmesi için kâğıt ortamda düzenlenen sevk irsaliyesinin, e-belge olarak düzenlenmesini, alıcısına iletilmesini, muhafaza ve ibraz edilmesini sağlar. e-İrsaliye belgesi, kağıt sevk irsaliyesinin elektronik halidir ve aynı hukuki niteliklere sahiptir.
e-İrsaliye uygulaması kullanmaya başlayan işletmeler önce e- Faturayı düzenleyip daha sonra kağıt irsaliye tiplerinden (sevk ve taşıma irsaliye) biri olan sevk irsaliyelerini dijital ortamda düzenleyerek mali mühürleri ile onaylayıp kendisi de e-irsaliye mükellefi olan alıcıya ulaştıracaktır. e-İrsaliye uygulamasından yararlanan mükellefler, e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı olmayanlara da sevk irsaliyesini, e-İrsaliye olarak düzenleyecek olup, alıcılarının talebine göre elektronik veya kağıt ortamda teslim edebileceklerdir.
e-İrsaliyenin bir nüshası olan taşıma irsaliyeleri ise eskiden olduğu gibi matbu olarak araçlarda bulundurulmaya devam edecektir.
