Serbest Meslek Kazançlarında Vergi Tevkifatı Ve İstisnalar 2023

Serbest Meslek Kazançlarında Vergi Tevkifatı Ve İstisnalar

Serbest meslek kazançlarında vergi tevkifatı (kesintisi), serbest meslek kazançlarında istisna, telif hakkı ve ihtira beratı kazanç istisnası, genç girişimcilerde kazanç istisnası bu yazımızın başlıca konularını oluşturmakta. Serbest meslek faaliyeti ile ilgili , Serbest Meslek Erbabı Kimdir? Kazancın Tespiti nasıl olmalı? ve Serbest Meslek Faaliyetinde Belge Düzeni ve İndirilebilecek Giderler konulu güncel yazılarımız sitede yer almakta. Okumanızı tavsiye ederim. Serbest meslek kazançlarında vergi tevkifatı (kesintisi), Serbest meslek faaliyetiyle uğraşanlara (noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç) yapılan ödemeler (arızi serbest meslek faaliyeti nedeniyle yapılan ödemeler dâhil) esnasında ödemeyi yapanlar tarafından gelir vergisi tevkifatı (kesintisi) yapılması gerekir.

Yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden (Noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç)

a) Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden %17

b) Diğerlerinden %20,

oranında kesinti yapılır. Bu kesinti, bir ön vergileme olup, yıllık beyannamede hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.

Arızi serbest meslek kazançları için istisna haddi altında kalan (2022 yılı için 58.000 TL, 2023 yılı için 129.000 TL) kazançlardan yapılan gelir vergisi tevkifatı ile serbest meslek kazanç istisnası kapsamına giren ve gelir vergisi tarifesinin dördüncü gelir dilimindeki tutarı (2022 yılı için 880.000 TL, 2023 yılı için 1.900.000 TL) aşmayan kazançlardan yapılan gelir vergisi tevkifatı nihai bir vergilendirme olmaktadır.

Avrupa Birliği organlarıyla akdedilen anlaşmalar çerçevesinde proje karşılığı sağlanan hibelerle (18/4/2013 tarihinden önce sağlanan hibeler dâhil) finanse edilen ve yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden, Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 84 üncü maddeye istinaden 18/4/2013 tarihinden itibaren vergi kesintisi yapılmaz. Söz konusu hibelerle gerçekleştirilecek projelere ilişkin olarak bu fondan yapılan harcamalar, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider ve maliyet olarak dikkate alınmaz

7194 sayılı Kanun ile yapılan düzenlemeye göre, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesine eklenen fıkra ile mahkemelerce veya icra ve iflas müdürlüklerince karşı tarafa yükletilen, avukatlara ait olan ve serbest meslek kazancına dâhil edilmesi gereken vekalet ücretleri üzerinden, kimlerin tevkifat yapmakla yükümlü olduğu hususuna açıklık kazandırılmıştır. Buna göre gelir vergisi tevkifatı, İcra ve İflas Kanunu ile Avukatlık Kanunu uyarınca karşı tarafa yükletilen vekâlet ücretini (icra ve iflas müdürlüklerine yatırılanlar dâhil) ödeyenler tarafından yapılacaktır.

İş Yeri Kira Ödemelerinin Banka veya Posta İdaresi Aracılığıyla Yapılması

Önemli bir konu olarak gördüğüm İşyeri kira ödemelerinden de bahsetmek istiyorum. İş yeri kiralamalarında miktar sınırlaması olmaksızın kira ödemelerinin banka veya PTT tarafından düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Aksi taktirde cezai işlem uygulanmaktadır. Banka veya PTT aracı kılınmak suretiyle, para yatırma veya havale, çek veya kredi kartı gibi araçlar kullanılmak suretiyle yapılan tahsilat ve ödemeler karşılığında dekont veya hesap bildirim cetvelleri düzenlendiğinden bu belgeler tevsik edici belge olarak kabul edilecektir. Bankaların internet şubeleri üzerinden yapılan ödeme ve tahsilatlar da aynı kapsamdadır.

SERBEST MESLEK KAZANÇLARINDA İSTİSNA

Telif Hakkı ve İhtira Beratı Kazanç İstisnası

Müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının;
Şiir, hikâye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak
Kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak
Bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak,

suretiyle elde ettikleri kazançlar, serbest meslek kazancı olup gelir vergisinden istisna edilmiştir

Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler istisnaya dâhildir. Yukarıda yazılı kazançların arızî olarak elde edilmesi istisna hükmünün uygulanmasına engel teşkil etmez. Serbest meslek kazançları istisnasının, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye etkisi yoktur.

Örneğin; bir yazarın, kadrolu olarak çalışmadığı bir dergide yayınlanan makalesinden elde ettiği gelir serbest meslek kazancı olup, istisna kapsamındadır. Fakat bu işi aynı dergide kadrolu çalışarak yapması durumunda, bu faaliyet karşılığında alınan bedel ücret olacaktır.

193 sayılı Kanunun 18 inci maddesi kapsamında elde edilen ve aynı Kanunun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 880.000 TL, 2023 yılı için 1.900.000 TL) aşan kazançlar için bu istisnadan yararlanılması mümkün bulunmamaktadır. Bu durumda olanların, 94 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında tevkifat yapma yükümlülüğü yoktur. Yılsonu itibariyle 18 inci madde kapsamında elde edilen kazançlar toplamının söz konusu tutarı aşması halinde, elde edilen kazançların tamamı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir.

Telif Hakkı ve İhtira Beratı Kazanç İstisnası

Dar mükellefiyete tabi olanların, hükümetin izniyle açılan sergi ve panayırlarda yaptıkları serbest meslek faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası

Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 29 (yirmi dokuz) yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının yıllık 75.000 TL’ye kadar (2023 yılı 150.000 TL ) olan kısmı aşağıdaki şartlar dâhilinde gelir vergisinden istisna tutulmaktadır.

İstisnadan yararlanılabilmesi için;

Mükelleflerin işe başlamayı kanuni süresi içerisinde bildirmeleri,
İşte bilfiil çalışılması ya da işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi (Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk
ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı bozmaz.),
Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması hâlinde tüm ortakların işe başlama tarihi itibarıyla anılan madde kapsamındaki şartları taşıması,
Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hâli hariç olmak üzere, faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dâhil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması,
Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması gerekmektedir.

Bu istisnanın, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye etkisi yoktur.

Kazanç istisnasından yararlanan mükelleflerin, beyana tabi başka bir gelirinin (kira, menkul sermaye iradı, ücret, diğer kazanç ve iratlar) olması durumunda; bu mükellefler sadece ticari, zirai ve mesleki kazançları dolayısıyla teşvik uygulamasından yararlanabileceklerdir.

Örnek :

Mükellef (A), Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20 nci maddesinde yer alan istisna kapsamında 2023 yılında 160.000 Türk lirası serbest meslek kazancı ile 80.000 Türk lirası kira geliri elde etmiştir. Mükellef (A), bu gelirleri nedeniyle verdiği yıllık gelir vergisi beyannamesinde sadece 160.000 Türk liralık serbest meslek kazancının 150.000 Türk liralık kısmı için bu istisnadan yararlanabilecektir. 80.000 Türk liralık kira geliri nedeniyle istisnadan yararlanması söz konusu olmayacaktır.

Teşvik kapsamındaki mükelleflerin, bir vergilendirme döneminde ticari, zirai veya mesleki faaliyetlerinden bir veya birkaçından kazanç elde etmeleri durumunda teşvik, beyan edilen bu gelirlerin toplamına uygulanır.

Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile vergi teşviki ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile sigorta prim teşvikine ilişkin 2023 güncel yazımız sitede yer almaktadır ayrıntılı bilgi almak için okumanızı tavsiye ederim.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre, gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabidir. Gelir vergisine tabi gelir unsurları; ticari kazanç, zirai kazanç, ücret, serbest meslek kazancı, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve iratlardan oluşmaktadır. Bu yazımda, serbest meslek kazançlarında istisnalar nelerdir ?Telif Hakkı ve İhtira Beratı Kazanç İstisnası nedir? Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası nedir? sorularını 193 sayılı gelir vergisi kanunu ve ilgili tebliğler çerçevesinde kısa net anlaşılır bir şekilde açıklamaya çalıştım.

Bir sonraki yazımın konusu serbest meslek kazancından Defter Beyan Sistemi üzerinden beyannamenin verilme zamanı ve verginin ödenmesi ile serbest meslek kazancının beyanına ilişkin açıklamalar ve örnekler olacak. Görüşmek üzere hoşça kalın.