Tazminatsız İşten Çıkarma Nedenleri

Tazminatsız İşten Çıkarma Nedenleri, işten tazminatsız çıkartılan çalışanlar tarafından ve işçisini tazminatsız çıkarmak isteyen işveren tarafından @malimusavirturkiye instagram takipçilerimizce en sık sorulan sorulardan. İşverenlerin, işçiyi işten tazminatsız çıkartabildiği Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan halleri, iş kanunu çerçevesinde inceleyeceğiz. Bu yazımızda, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller nelerdir, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerde derhal fesih süresi nedir, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller nedeniyle işten çıkartılan işçiye ihbar ve kıdem tazminatı verilir mi, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller nedeni ile işçiyi sigortadan çıkartırken hangi çıkış kodlarını kullanmalıyız sorularına yanıt bulacaksınız.

Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı nedenler ile iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir.

Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri:

İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.
İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.
İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.
İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.
İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi.
İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması.

Sağlık sebepleri:

a) İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya engelli hâle gelmesi durumunda, bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına 3 (üç)iş günü veya bir ayda 5 (beş)iş gününden fazla sürmesi.

İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması durumunda.

(a) alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17 nci maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74 üncü maddedeki sürenin bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için ücret işlemez. (Yazının Sonuna ilgili maddeleri görebileceğiniz güncel kaynak bilgisi eklenmiştir)

Zorlayıcı sebepler:

İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması.

İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17 nci maddedeki bildirim süresini aşması.

İşçi feshin yukarıdaki bentlerde öngörülen sebeplere uygun olmadığı iddiası ile 18, 20 ve 21 inci madde hükümleri çerçevesinde yargı yoluna başvurabilir.

Derhal Fesih Hakkını Kullanma Süresi

Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer tarafın öğrendiği günden başlayarak 6 (altı) iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren 1(bir) yıl sonra kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması halinde bir yıllık süre uygulanmaz.

İşçiye Kıdem ve İhbar Tazminatı Ödenir mi?

İşçinin iş akdinin işverence 4857 sayılı yasanın II. Maddesinde belirtilen Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri nedenle işverence fesh edilmesi halinde İşçiye ihbar ve kıdem tazminatı ödenmez.

İşten Çıkış Kodunda Düzenleme

Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri nedeniyle işçiyi sigortadan çıkardığımız kodun numarası 29 idi. İşçinin hırsızlık yaptığı için mi yoksa devamsızlık yaptığı için mi işten çıkarıldığı Eski çıkış kodu 29 nolu kod ile anlaşılamıyordu. İşe devamsızlık yapan işçi ile işyerinde tacizde bulunmuş işçi iş ararken aynı kefeye konuyordu . Böyle olunca da Kod 29 ile işten çıkarılan işçilerin yeni iş bulmaları zorlaşıyordu. İşverenlerin işçiyi çıkarmak için en sevdiği kod olan 29 nolu kod, SGK tarafından 08/04/2021 tarihinde yayınlanan 2021/09 sayılı Genelge ile aşağıdaki gibi bölümlendirildi.

Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri İşten Çıkış Kodları (4857 -25/II)

Kod 42: Gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması.

Kod 43: İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması.

Kod 44: İşçinin başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması.

Kod 45: İşçinin işverene yahut bir işçiye sataşması, işyerine sarhoş, uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.

Kod 46: İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanması, hırsızlık yapması, işverenin meslek sırlarını ortaya atması.

Kod 47: İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi.

Kod 48: İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü işine devam etmemesi.

Kod 49: İşçinin görevlerini kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.

Kod 50: İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri hasara ve kayba uğratması.